PRAWO PRACY: Rodzaje i charakterystyka umów o pracę -okres próbny, czas określony, nieokreślony

BIURO RACHUNKOWE PRIMA > PORADNIK PRZEDSIĘBIORCY > PRAWO PRACY

PRAWO PRACY: Rodzaje umów o pracę

Artykuł aktualny na dzień 21-11-2024

Umowa o pracę, czyli stosunek pracy zawierany jest na podstawie przepisów Kodeksu Pracy. Wyróżniamy trzy rodzaje umowy o pracę. Zgodnie z Kodeksem pracy umowę o pracę zawiera się na okres próbny, na czas nieokreślony albo na czas określony.

Na początku zaznaczmy, że każdą umowę o pracę zawiera się na piśmie. Jeżeli umowa o pracę nie została zawarta z zachowaniem formy pisemnej, pracodawca przed dopuszczeniem pracownika do pracy potwierdza pracownikowi na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków.

UMOWA O PRACĘ NA OKRES PRÓBNY

Najczęściej pierwszą zawieraną z nowym pracodawcą umową o pracę jest umowa na okres próbny. Umowę o pracę na okres próbny zawieramy po to, aby sprawdzić kwalifikacje pracownika, jego możliwości świadczenia pracy na danym stanowisku.

Ile może trwać umowa o pracę na okres próbny?

Pierwszy wyróżnik tej umowy to czas jej trwania - umowa o pracę na okres próbny nie może przekraczać 3 miesięcy.

Czy może być zawarta tylko raz z jednym pracodawcą?

Co do zasady umowa na okres próbny powinna być zawarta jeden raz na to samo stanowisko z tym samym pracodawcą. Kodeks Pracy przewiduje jednak przypadki, w których można zawrzeć więcej niż jedną umowę na okres próbny. Możliwe jest zawarcie tym samym pracownikiem więcej niż jednej umowy na okres próbny tylko wtedy, gdy kolejna umowa obejnuje inny zakres pracy. Oznacza to, że mozna zawrzeć kilka umów na okres probny, sprawdzając możliwości pracownika na różnych stanowiskach.

Czy można zawrzeć dwie umowy na okres próbny ale na inne stanowiska pracy?

Istnieje jeszcze jedna wyjątkowa sytuacja pozwalająca na ponowne- jednokrotne zawarcie umowy o pracę na okres próbny na to samo stanowisko: możliwe jest to po upływie co najmniej 3 lat od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniej umowy o pracę. Mamy więc ponowną możliwość sprawdzenia pracownika na danym stanowisku, kiedy nie pracuje już z nami 3 lata.

Jaki jest okres wypowiedzenia umowy zawartej na okres próbny?

Art. 34. Kodeksu Pracy
Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na okres próbny wynosi:
1) 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni;
2) 1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie;
3) 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.

Czy okres wypowiedzenia umowy na okres próbny liczy się tak samo jak okres wypowiedzenia innych umów o pracę?

Nie. Ustawodawca uzależnił okres wypowiedzenia od długości okresu próbnego, nie od czasu przepracowanego. Jest to zupełnie inne podejście niż w przypadku umów o pracę na czas określony bądź nieokreślony, w których okres wypowiedzenia uzależnia sie od okresu zatrudnienie, czyli czasu faktycznie przpracowanego. Jeśli więc podpisana jest umowa o pracę na okres próbny 3 miesięczny, natomiast po miesiącu nastąpiło wypowiedzenie umowy, to okres wypowiedzenia liczymy jako 2 tygodnie. Jeśli umowa na okres próbny wynosi 3 miesiące, zawsze okres wypowiedzenia wynosi 2 tygodnie, nieważne ile czasu pracownik fizycznie przepracował.

Czy okres próbny liczy się do stażu pracy?

W momencie rozwiązania umowy o pracę często pojawia się pytanie o to, w jaki sposób wyliczyć okres wypowiedzenia: Czy do wyliczenia stażu pracy wliczyć należy umowę o pracę na okres próbny. Odpowiedź brzmi: tak. Wyliczając okres wypowiedzenia bierzemy pod uwagę czas zatrudnienia pracownika. Okres próbny jest okresem pracy, więc czas ten wliczamy stażu pracy.

Czy pracownik na okresie próbnym ma prawo do urlopu wypoczynkowego?

Tak. Pracownikowi będącemu na okresie próbnym przysługują wszystkie prawa pracownicze zgodnie z Kodeksem Pracy, w tym prawo do urlopu. Urlop nabywa się proporcjonalnie i jeśli przykładowo wymiar urlopu pracownika to 20 dni, w ciągu 3 miesięcy okresu próbnego nabywa 5 dni urlopu (20 dni wymiaru urlopu/12 miesięcy *3 miesiące).

UMOWA O PRACĘ NA CZAS OKREŚLONY I NIEOKREŚLONY

Ile może trwać zatrudnienie na czas określony?

Kodeks Pracy określa maksymalny czas trwania umowy na czas określonym- może trwać u jednego pracodawcy maksymalnie 33 miesiące, czyli 2 lata i 9 miesięcy.

Nawet, jeśli pracodawca będzie zatrudniał pracownika dłużej niż 33 miesięce na podstawie umowy na czas określony i omyłkowo nie zmieni umowy, zgodnie z literą prawa będzie ona uznana za umowę na czas nieokreślony. Oznacza to, że w takim przypadku pracownik nabędzie prawa obowiązujące pracownika z umową na czas nieokreślony.

Czy do 33 miesięcy wliczamy umowę na okres próbny? Nie. Do okresu 33 miesięcy nie wliczamy zatrudnienia na postawie umowy na okres próbny. Jeśli pracodawca zawarł umowę na okres próbny 3 miesiące, a następnie będzie chciał zawrzeć pierwszą umowę na czas określony - może ona trwać maksymalnie 33 miesiące (mimo że łączny okres pracy pracownika wynosić będzie 36 miesięcy).

Ile kolejnych umów na czas określony możemy zawrzeć?

Wg art. 25 par. 1. Kodeksu Pracy łączna liczba umów o pracę na czas określony, zawieranych między tymi samymi stronami, nie może przekraczać trzech. A zatem jeśli pracownik będzie zatrudniony na umowę na czas nieokreślony na 12 miesięcy, następnie otrzyma umowę na kolejnych 12 miesięcy, następna umowa na czas nieokreślony może obejmować 9 miesięcy. Jeśli przekorczy 9 miesięcy, będzie uznana za umowę na czas nieokreślony. Nie możemy więc przekroczyć trzech umów i 33 miesięcy.

Jaki jest okres wypowiedzenia umowy na czas nieokreślony bądź określony?

Okres wypowiedzenia zgodnie z Kodeksem Pracy uzależniony jest od czasu przepracowanego.

Art. 36. § 1. Kodeksu Pracy
Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony i umowy o pracę zawartej na czas określony jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi:
1) 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;
2) 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;
3) 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.

Jakie umowy wliczamy do okresu wypowiedzenia?

Przepisy nie uzależniają okresu wypowiedzenia od rodzaju umowy o pracę, co oznacza że pod uwagę bierzemy wszystkie stosunki pracy w myśl Kodeksu Pracy: umowę na okres próbny, czas określony i nieokreślony. Osoba zatrudniona na umowę na czas określony pracująca przez rok uzyska taki sam okres wypowiedzenia jak osoba zatrudniona na czas nieokreślony pracująca przez rok.
Warte podkreślenia jest, że osoba zatrudniona na umowę o pracę na czas określony może mieć maksymalny okres wypowiedzenia 1 miesiąc, ponieważ nie przepracuje 3 lat (umowa na czas określony obejmie maksymalnie 33 miesiące).
Dokładne omówienie tematu rozwiązywania umów o pracę zamieściłam w artykule: Rozwiązanie umowy o pracę, wyliczanie okresu wypowiedzenia.

W poniższej tabeli zawarte są najważniejsze różnice między umowami o opracę.

Zobacz inne porady księgowe w naszym Poradniku Przedsiębiorcy!

Źródło: Ustawa z dnia 26.06.1974 r. Kodeks pracy

Opublikowała: Justyna Pawlak-Fornal
Biuro Rachunkowe PRIMA - księgowość w dobrych rękach
Warszawa, ul. Piastowska 5

Aktualizacja: 05-01-2023
Dodano: 28-09-2021

TAGI: Kodeks pracy umowa o pracę Umowa rodzaje Jakie umowy reguluje Kodeks cywilny Rodzaje umów o pracę 2020 Umowa o pracę Rodzaje umów o pracę prezentacja Rodzaje umów o pracę i ich charakterystyka Umowa o pracę na czas nieokreślony rodzaje umów o pracę i okresy ich wypowiedzenia Umowa na okres próbny wynagrodzenie 2021 Koniec umowy na okres próbny i co dalej umowa na okres próbny - wzór 2020 Czy umowa na okres próbny wlicza się do 33 miesięcy Czy umowa na okres próbny wlicza się do stażu pracy umowa na okres próbny - wzór Umowa na okres próbny wypowiedzenie Umowa na okres próbny - wzór 2021 Rodzaje umów o pracę Kodeks pracy Rodzaje umów o pracę i ich charakterystyka pdf Umowa o pracę charakterystyka Rodzaje umów o pracę 2021 Rodzaje umów o pracę 2020 Rodzaje umów cywilnoprawnych Elementy umowy o pracę Umowa o pracę na czas nieokreślony

Cykl: Kredyt Hipoteczny Jak wziąć kredyt mądrze? #1 Kredytu jak najmniej