PRAWO PRACY:
Umowa zlecenie ze studentem i uczniem a ZUS i podatek

Artykuł aktualny na dzień 02-04-2025

Umowa zlecenie jest korzystną formą zatrudnienia młodej uczącej się osoby. Firmy często decydują się na zatrudnienie młodych osób na umowę zlecenie, ponieważ osoby uczące się są z zasady ubezpieczone przez uczelnię, dzięki czemu zleceniodawcy nie muszą odporowadzać składek ZUS z tytułu tych umów. Umowy nie są więc obciążone ubezpieczeniem społecznym ani zdrowotnym. Dodatkową opcją, z której korzstają młode osoby do 26. roku życia jest zwolnienie z podatku dochodowego PIT. I tak w przypadku zwolnienia z PIT sprawa jest dość prosta, kwestia ozusowania umów zleceń wymaga od nas skupienia się na szczegółach.

Dodatkowe obowiązki i odpowiedzialność

Osoby zatrudniające uczniów lub studnetów obowiązane są na bieżąco sprawdzać, czy zleceniobiorcy w dalszym ciągu są ubezpieczeni przez uczelnię lub szkołę. Mogą więc wymagać aby zleceniobiorca, poza oświadczeniem, przedstawił odpowiednie dokumenty, które świadczą o tym, że jest bądź nie jest ubezpieczony przez uczelnię/szkołę. Pamiętajmy, że ryzyko związane z ewentualnym nieprawidłowym ustaleniem obowiązku podlegania składkom, ponosi zleceniodawca- czyli firma zatrudniająca.

Umowa zlecenie - uczeń

Nie podlegają ubezpieczeniom społecznym osoby wykonujące pracę na podstawie umowy – zlecenia, jeżeli osoby te są uczniami gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych lub studentami – do ukończenia 26 lat. (Zasady tej nie stosuje się do osób świadczących pracę na podstawie umowy uaktywniającej.)

Dla celów ubezpieczeń społecznych uznaje się, że uczniem do 31 sierpnia każdego roku jest osoba, która:
- kontynuuje naukę w tej samej szkole,
- skończyła szkołę i rozpoczyna naukę w szkole, w której rok szkolny rozpoczyna się 1 września,
- ukończyła szkołę i nie kontynuuje nauki.
Ponadto, za ucznia szkoły – do 30 września – uznaje się osobę, która przedstawi zaświadczenie o przyjęciu na studia wyższe. Osoba, która przedstawi zaświadczenie o przyjęciu na studia wyższe, będzie uznawana przez placówkę ZUS za ucznia do 30 września.

Umowa zlecenie – student

Studentem jest osoba przyjęta na studia, która rozpoczyna studia i nabywa prawa studenta z chwilą złożenia ślubowania. Studia są prowadzone na poziome pierwszego lub drugiego stopnia albo na jednolitych studiach magisterskich na profilu:
– praktycznym, na którym ponad połowa punktów ECTS jest przypisana zajęciom kształtującym umiejętności praktyczne,
– ogólnoakademickim, na którym ponad połowa punktów ECTS jest przypisana zajęciom związanym z prowadzoną w uczelni działalnością naukową.

Status studenta dla celów ubezpieczeń ZUS - od kiedy i do kiedy?

Status studenta, który pozwala na zwolnienie z płacenia składek z umowy zlecenie przysługuje od dnia przyjęcia w poczet studentów (czyli immatrykulacji). Jeżeli data ślubowania jest późniejsza niż 1 października, w takim przypadku zwolnienie z obowiązku ubezpieczeń obejmuje także okres między 1 października, a dniem ślubowania.

Zwolnienie z opłacenia składek ZUS za studenta przysługuje do dnia, w którym:
• złoży egzamin dyplomowy,
• uczelnia skreśli go z listy studentów, bo np. zrezygnuje ze studiów,
• złoży ostatni wymagany planem studiów egzamin – jeśli studiuje na kierunku lekarskim, lekarsko-dentystycznym lub weterynarii,
• zaliczy ostatnią przewidzianą w planach studiów praktykę – jeśli studiuje farmację.

Przy ustalaniu obowiązku ubezpieczeń społecznych studenta, który wykonuje pracę na podstawie umowy zlecenia nie ma znaczenia jego obywatelstwo, ani kraj odbywania przez niego studiów.

Studia doktoranckie i podyplomowe

W świetle przepisów ubezpieczeniowych studentem nie jest osoba będąca na studiach doktoranckich lub podyplomowych- nawet jeśli osoba taka ma mniej niż 26 lat. W związku z tym niestety według ZUS nie są studentami:
- uczestnicy studiów doktoranckich,
- uczestnicy studiów podyplomowych.

Oznacza to, że osoba ucząca się na studiach doktoranckich lub podyplomowych nie jest studentem według przepisów ubezpieczeniowych, nawet jeśli ma mniej niż 26 lat. Nie może więc skorzystać ze zwolnienia z opłacania składek od umowy zlecenia. Osoby te nie są ubezpieczeni przez uczelnię, więc podejmując pracę na umowie cywilnoprawnej muszą być obowiązkowo zgłoszeni do ubezpieczeń ZUS.


UWAGA. Jeśli uczestnik studiów doktoranckich pobiera stypendium doktoranckie i kwota stypendium wynosi conajmniej minimalne wynagrodzenie, zleceniobiorca obowiązkowo podlega pod ZUS z tytułu stypendium, a umowa zlecenie nie jest oskładkowana.

Co z przerwą między licencjatem a studiami magisterskimi?

Z obowiązującego art. 109 ust. 2a ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce wynika, że osoba, która ukończyła studia pierwszego stopnia, zachowuje prawa studenta do dnia 31 października roku, w którym ukończyła te studia. Jednak sformułowanie „zachowuje prawa studenta” nie jest tożsame z posiadaniem "statusu studenta". Oznacza to, że powyższe zapisy nie dotyczą oskładkowania ZUS.
Zgodnie z przepisami o ubezpieczeniach społecznych zleceniobiorca, który nie ma statusu studenta ponieważ skończył studia licencjackie i dopiero od października rozpocznie uzupełniające studia magisterskie, w okresie między I a II stopniem studiów nie jest ubezpieczony przez uczelnię, więc obowiązkowo z tyt. umowy zlecenia podlega pod składki ZUS. Niestety według ZUS student z dniem obrony licencjatu traci prawa studenta, więc od dnia ukończenia studiów I stopnia (licencjackich) zleceniobiorcę należy zgłosić do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz do ubezpieczenia zdrowotnego.

Urlop dziekański a składkowanie zlecenia

W okresie tego urlopu umowa pozostanie nieoskładkowana. Obowiązek ubezpieczeń wystąpi dopiero, gdy student ukończy bądź przerwie studia lub skończy 26 lat.

Zerowy PIT dla młodych poniżej 26. roku życia

Przypominamy o zwolnieniu z podatku „PIT dla młodych”, o którym piszemy więcej w artykule: Zerowy PIT dla młodych - ulga w podatku dochodowym od osób fizycznych.


Opracowała: Justyna Pawlak-Fornal
Biuro Rachunkowe PRIMA - księgowość w dobrych rękach
Warszawa, ul. Piastowska 5


Źródło:
stat.gov.pl
zus.pl
Poradnik ZUS
Zasady podlegania ubezpieczeniom - poradnik ZUS

TAGI: Co daje status studenta przy umowie zlecenie? Czy student rozlicza się z umowy zlecenie? Ile zarabia student na umowę zlecenie? Ile zarabia student na umowę zlecenie 2022? Umowa zlecenie student kalkulator Umowa zlecenie student do 26 roku życia 2022 Umowa zlecenie student do 26 roku życia Umowa zlecenie dla studenta wzór Student umowa zlecenie 2022 Rachunek do umowy zlecenia student do 26 roku życia Zgłoszenie studenta do ZUS umowa zlecenie Oświadczenie o statusie studenta do umowy zlecenia
Dodano 08-09-2022